OKUL SAĞLIĞI ÖNLEMLERİ
OKULLAR İÇİN BİLGİ NOTU
Bilindiği üzere okullar, yurtlar ve kreşler gibi toplu yaşam alanları bulaşıcı hastalıkların kolayca yayılma
olasılığının yüksek olduğu yerlerdir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de değişen çevre ve iklim
koşulları, bölgesel düzeyde değişen hijyen uygulamaları gibi birçok faktör, solunum yolu ile bulaşan
enfeksiyonlarının ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Mevsimsel Grip; genellikle bahar ve kış aylarında görülen, bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Bu
hastalık hafif seyredebileceği gibi bazen hayati tehlike de oluşturabilir. Grip hastalığına etkeni İnfluenza
virüsleridir. İnfluenza A ve B insanlarda hastalığa sıklıkla neden olan tiplerdir. İnfluenza A'nın gözlenen
önemli iki alt tipi mevcuttur; İnfluenza A (H1N1) ve İnfluenza A (H3N2). Halk arasında domuz gribi
olarak da adlandırılan (İnfluenza A H1N1) virüsü de mevsimsel grip virüslerindendir ve tüm influenza
virüslerinin neden olduğu grip hastalığından korunma ve tedavi yolları benzerdir.
Okullarda grip hastalığının kişiler arası bulaşmasını azaltmak için aşağıda belirtilen kişisel hijyen
kurallarına uyulması oldukça önemlidir. Ayrıca mevsimsel gripten korunmak için; risk grubunda
bulunan kişilere mevsimsel grip aşısının yapılması önerilmektedir. Grip olduğu düşünülen özellikle risk
grubunda bulunan kişiler hekime başvurmalı ve hekim önerisine göre ilaç kullanmalıdır.
Grip gibi solunum yolu ile bulaşan hastalıklardan korunmak için öğrencilerin bir arada bulunduğu
mekanlarda (derslik, kantin, yemekhane, spor alanları, okul servisleri vb.) aşağıdaki hususlara dikkat
edilmesi önem arz etmektedir.
Grip; öksürme veya aksırma ile kişiden kişiye kolay bulaşabilen bir hastalıktır. Bu nedenle
hastalığın kişiden kişiye yayılımını en aza indirmek için okullarda çalışan tüm personel ve
öğrenciler hijyen kuralları konusunda bilgilendirilmelidir.
Okulda sınıflar, öğretmen odası ve diğer odalar, hava akımını sağlayacak şekilde sık sık
havalandırılmalıdır.
Mikroplar en çok kirli yüzey ve eşyalara temas etmek ile bulaştığından, eller sık sık yıkanmalı
kirli eller ile göz, burun ve ağıza dokunmaktan kaçınılmalıdır.
Elleri yıkamak grip ve diğer bulaşıcı hastalıklardan koruyacak en önemli tedbirlerden biridir.
Özellikle aksırma, hapşırma ya da öksürme sonrasında, ellerin su ve sabun ile iyice yıkanması
önemlidir.
Eller yıkandıktan sonra, tek kullanımlık kâğıt havlu ile kurulanıp, musluk bu havlu ile
kapatılmalı ve havlu çöp kutusuna atılmalıdır. (Bknz. Doğru El Yıkamanın Aşamaları)
Okul ve kreş gibi toplu yaşam alanlarında oyun parkı, oyuncaklar, çocuk karyolası, etajer,
sandalye, yemek masası, pencere kenarı, kapı kolu gibi sık temas edilen yerler deterjanlı su
ile günlük temizlenmelidir.
Sık kullanılan ve canlı grip virüslerinin bulunabileceği yüzeylerin (kapı kolları, bilgisayar
klavyesi, cep telefonu ya da kablolu telefon ahizeleri, televizyon uzaktan kumandaları,
sandalye, masa ve sıralar, vb. yüzeyler) dezenfeksiyonu için 1/100 oranında sulandırılmış
çamaşır suyu veya ev temizliğinde kullanılan deterjanlar yeterlidir.
Temizlik, temiz alandan kirli alana doğru yapılmalıdır.
Temizlik malzemeleri her bölüm için ayrı olmalı ve temizlik malzemeleri ile haşere öldürücü
ilaçlar kendi ambalajlarında ya da etiketlenmiş olarak saklanmalıdır.
Temizlik için kullanılan malzemeler ıslak bırakılmamalıdır. Temizlik bitiminde malzemeler
uygun şekilde yıkanıp kurutulmalıdır. Mümkünse temizlik malzemeleri ve paspaslar ayrı bir
oda/bölmede ve mutlaka kuru olarak saklanmalıdır.
Temizlik/dezenfektan çözeltileri günlük hazırlanmalıdır. Bu çözeltiler fazla kirlendiğinde
veya bir bölümden başka bir bölüme geçerken değiştirilmelidir.
Zemin ve koridorlar deterjanlı su ile günlük olarak ve/veya kirlendikçe paspaslanmalı,
ardından kurulanmalıdır.
Bina içinde toz oluşmasına neden olacak kuru süpürme, silkeleme yapılmamalıdır.
Halı temizliği, toz oluşturmayacak vakumlu kuru sistem ile yapılmalıdır.
Çöp torbalarının usulüne uygun şekilde ağızları kapatılmalı ve kapaklı çöp kovalarında
muhafaza edilmelidir.
Çöpler temizlikle görevli personel tarafından, steril olmayan eldiven kullanılarak
toplanmalıdır.
Çöp kovalarında görünür şekilde kir tespit edildiğinde hemen, periyodik olarak da haftada bir
kere yıkanıp durulanmalıdır. Çöp kovaları riskli enfeksiyöz materyalle kontamine olduğunda
1/100 çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.
Bina sürekli temiz, bakımlı ve havalandırılmış olmalıdır.
Lavabo temizliği: Lavabo ve etrafı günlük ve görünür kirlenme oldukça su ve deterjan ile
temizlenmeli, çamaşır suyuyla dezenfekte edilmelidir.
Tuvalet Temizliği: Sifon çekilmeli, içi deterjanla fırçalanmalı, çevresi ayrı bir bezle silinmeli
ve durulanmalıdır. Klozet kapağı 1/100 oranında çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.
Tuvalet zemini en son temizlenmeli, tuvalet temizliğinde kullanılan malzemeler başka bir
yerde kullanılmamalıdır.
Havalandırmanın az olduğu, hijyenik şartların tam olarak sağlanamadığı mekanlar ve
kalabalık ortamlar bulaşıcı hastalıklar için ideal bir ortam oluşturmaktadır. Okullarda
öğrencilerin yakın temasta olması da hastalıkların kolayca yayılmasına neden olmaktadır.
Okul dönemi boyunca, sınıfların, odaların, kapalı ortamların sık sık havalandırılması
önemlidir. Solunum yolu ile bulaşan hastalıklar havadaki virüs ve bakterilerin solunması ile
ortaya çıkar.
Özellikle kış aylarında grip ve soğuk algınlığı gibi solunum yolu hastalıkları olan kişilerle
tokalaşma, sarılma ve öpüşmeden kaçınılmalıdır. Öksürüldüğünde ya da hapşırıldığında; ağız
ve burun mendil ya da mendil bulunmadığı durumlarda kol ile kapatılmalıdır.
Kâğıt mendil bir kez kullanılmalı, kullandıktan sonra çöp kutusuna atılmalı kişisel hijyen
kurallarına önem verilmeli ve el hijyeni sağlanmalıdır.
Hastalık varlığında kişinin çevresindekiler ile teması sınırlandırılmalı ve evde istirahat etmesi
konusunda çocukların aileleri bilgilendirilmelidir. İstirahat hem daha kısa sürede iyileşmeyi
sağlar hem de hastalığın diğer çocuklara bulaşmasını engeller.
Okul personelinde bulaşıcı hastalık bulguları ortaya çıkması durumunda okul idaresine bilgi
verilmeli ve hasta personelin çalışmasına ancak bir hekim değerlendirmesi sonucunda karar
verilmelidir.
Hastalık döneminde bol sıvı tüketmeye özen gösterilmeli, beslenmeye dikkat edilmeli,
özellikle taze sebze ve meyve tüketilmelidir.
Grip konusunda bilgi almak için www.grip.gov.tr adresi de ziyaret edilebilir.
Doğru El Yıkamanın Aşamaları;
1. El ve bilekler su ile ıslatılır,
2. Avuç içine yeteri kadar sabun alınır,
3. Sabun ellerin bütün yüzeylerine dağıtılarak iyice köpürtülür,
4. El sırtları diğer elin avucu ile ovulur,
5. Avuçlar birleştirilip parmak araları temizlenir,
6. Eller kenetlenip parmak uçları ovulur,
7. Başparmak diğer elin avucunda ovulur,
8. Parmak uçları diğer elin avucunda ovulur,
9. Eller bol su ile durulanır,
10. Eller temiz bir havlu veya kağıt havlu ile kurulanır.
Kaynak: dhgm meb